اثر سلاح های شیمیایی بر سیستم آندوکرین

Authors

دکتر فریدون عزیزی

f azizi endocrine research center, shaheed beheshti university of medical sciences, tehran, iran.

abstract

اثرات مختلف سلاح های حاوی خردل گوگردی بر سیستم های تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم، تغییرات ژنتیکی و سرطان زایی قبلاً گزارش شده اند، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا 15 سال پیش ناشناخته بود. اگر چه شیمی درمانی سرطان ها با مواد مشابه در توقف اسپرماتوژنز و ایجاد نارسایی تخمدان مشخص بود، ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه ای از چند داروی شیمیایی بروز می کند و نمی تواند به سلاح های شیمیایی تعمیم یابد. در جریان جنگ عراق علیه ایران، مرکز تحقیقات غدد درون ریز برای اولین بار در جهان تحقیقات وسیعی برای شناخت اثرات سلاح های شیمیایی انجام داد. در هفته اول پس از مصدومیت شیمیایی، غلظت سرمی هورمون های تیروئید کاهش یافته و t3 معکوس افزایش می یابد. t4و ft4i سه هفته بعد از حادثه افزایش می یابد، ولی t3 و ft3i تا هفته پنجم هنوز کاهش قابل توجهی دارد. غلظت tsh تغییر مهمی نشان نمی دهد. این تغییرات در رزمندگان با گازهای عصبی دیده نشد. تغییرات در هورمون های تیروئید شبیه سوختگی های شدید است و به علت کاهش فعالیت محور هیپوفیز ـ تیروئید و نیز کاهش تبدیل t4 به t3 در سلول های محیطی است. غلظت کورتیزول و acth سرم در هفته اول پس از مصدومیت افزایش می یابد. acth تا هفته پنجم همچنان افزایش می یابد، ولی کورتیزول بتدریج کاهش پیدا نموده و در هفته پنجم کاهش چشمگیری نشان می دهد. لذا در ابتدای مصدومیت، استرس شدید سبب افزایش کورتیزول و acth می شود، ولی در هفته های 3 تا 5 پس از تماس، خردل گوگردی اثرات مستقیم بر غده فوق کلیه دارد. در هفته های اول غلظت تستوسترون تام و آزاد و دی هیدرواپی آندروسترون به مقدار زیاد کاهش می یابد. سطح سرمی fsh و lh طبیعی است، ولی پاسخ آنها به gnrh ناکافی است. در سومین هفته lh و در پنجمین هفته fsh و پرولاکتین افزایش می یابد. غلظت این هورمون ها 12 هفته پس از مصدومیت طبیعی است. میزان اسپرم در سال های پس از صدمه کاهش عمده ای را در بسیاری از مصدومین شیمیایی با خردل داشت و تکه برداری از بیضه توقف کامل یا نسبی اسپرماتوژنز را نشان داد. در مجموع اثرات سلاح های شیمیایی حاوی خردل گوگردی در هفته های اول به علت استرس شدید شبیه سوختگی است و از طرف دیگر اثرات مستقیم بر توقف تکثیر dna در هسته سلول ها دارد که اثرات مخرب آن در اسپرماتوژنز ممکن است برای سال ها باقی بماند. پیگیری فعالیت هورمونی مصدومین شیمیایی در سال های پس از مصدومیت بویژه کار عملی بیضه ها و اسپرماتوژنز توصیه می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر سلاح‌های شیمیایی بر سیستم آندوکرین

اثرات مختلف سلاح‌های حاوی خردل گوگردی بر سیستم‌های تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم، تغییرات ژنتیکی و سرطان‌زایی قبلاً گزارش شده‌اند، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا 15 سال پیش ناشناخته بود. اگر چه شیمی‌درمانی سرطان‌ها با مواد مشابه در توقف اسپرماتوژنز و ایجاد نارسایی تخمدان مشخص بود، ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه‌ای از چند داروی شیمیایی بروز می‌کند و نمی‌تواند به سلاح‌های شی...

full text

ارزیابی سیستم اندوکرین بیماران مورد مواجهه با گاز خردل گوگردی

  سابقه و هدف: علیرغم استفاده گسترده سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی اول و ممنوعیت استفاده از سلاح های شیمیایی توسط معاهده 1925 ژنو در طی سال های جنگ تحمیلی این عوامل توسط رژیم عراق علیه رزمندگان ایران استفاده شد. اثرات مختلف خردل گوگردی بر سیستم تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم و تغییرات ژنتیکی و سرطان زایی آن قبلا گزارش شده بود. اما اثرات آن بر سیستم اندوکرین تا دهه اخیر ناشناخته بود...

full text

بررسی سیستم نوین کاتالیستی برای حفاظت در برابر سلاح های شیمیایی

چکیده ماسک های فیلتردار به عنوان تجهیزات متداول برای حفاظت از سیستم تنفسی در برابر سلاح های شیمیایی به کار می روند. به خاطر نفوذ بعضی از عوامل شیمیایی بسیار خطرناک از ماسک ها، ضروری است تا از سیستم هوای تنفسی محبوس استفاده شود. به عبارتی، بازدم انسان باید استفاده شود به طوری که نیازی به استفاده از هوای آلوده محیط نباشد. در این مقاله، سیستم جدیدی پیشنهاد و تست شد که با استفاده از این سیستم که شا...

full text

تاثیرات آندوکرین مصرف حشیش

از 35 سال پیش که متابولیت فعال ماری‌جوانا، تتراهیدرو کانابینول (THC ∆) شناخته شد، تاثیرات روان‌شناختی و فیزیولوژیکی آن مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. در مدل‌های حیوانی، تجویز کانابینوئیدها به طور حاد؛ سیستم هورمونی را تغییر می‌دهد که این امر با تاثیر بر رسپتورهای کانابینوئید در هیپوتالاموس و تغییر در محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال HPA باعث مهار استروئیدهای گنادها، هورمون رشد GH، پرولاکتین و ...

full text

اثر سیستم های خاک ورزی و سطوح بقایای گندم بر شاخص های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک

به منظور بررسی تأثیر سیستم­های مختلف خاک‌ورزی و سطوح بقایای گندم بر شاخص­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال زراعی 93-1392 به صورت اسپلیت بلوک بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نوع مدیریت خاک­ورزی در 4 سطح (دیسک، گاوآهن برگردان­دار + دیسک، گاوآهن پنجه غازی + دیسک و گاوآهن قلمی + دیسک) به عنوان فاکتور عمودی و مدیریت بقایای گن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران

جلد ۳، شماره ۳، صفحات ۲۱۱-۲۲۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023